Söyüş söymək
söyüş -söymək
Söyüş söymək bir kəsdən nifrət edildiyi və ya ondan narahat olunduğu zaman edilən çirkin bir münasibətdir. Şəriətdə bu əməl ümumiyyətlə pislənir. Bu əməlin miqyası o qədər pisdir ki, hətta Quranda müsəlmanlara müşriklərin tanrılarına belə söyüş verməmələri əmr edilmişdir.
Söyüş söymək bir kəsdən nifrət edildiyi və ya ondan narahat olunduğu zaman edilən çirkin bir münasibətdir. Söyüş söyməyi danışanın motivinə görə bir neçə kateqoriyaya bölmək olar. Bəzən söyüş söymək başqasının hisslərini incitmək üçün deyilir. Bu zaman sui-istifadə edən şəxs söyüş söyməklə hörmətsizlik edir. Bəzən söyüş zarafat məqsədi ilə, incitmək motivi olmadan da edilir. Bunlardan əlavə, bəzən bu xoşagəlməz xüsusiyyət insanda vərdiş halına gəlib və heç bir xüsusi motivasiya olmadan, bihudə danışır.
Söyüş söyməyin motivindən asılı olmayaraq bu əməl şəriətdə ümumiyyətlə pislənir. Bu əməlin miqyası o qədər böyükdür ki, hətta Quranda müsəlmanlara müşrik tanrılara söyüş söyməmək əmri verilmişdir: “Kafirlərin Allahın əvəzinə çağırdıqlarını (bütlər və cinləri) söyməyin ki, onlar da ədavət və nadanlıq üzündən Allahı söyərlər. Biz hər bir ümmət üçün əməllərini beləcə zinətləndirdik. Sonra onların dönüşü Rəbblərinə tərəfdir. Beləliklə (Allah) onları (dünyada) etdikləri əməllərdən xəbərdar edəcəkdir” (Ənam, 108).
Həmçinin Peyğəmbərdən (s) nəql edilmişdir: "Söyüş söymək və ədəbsizlik etmək heç bir halda İslamda qəbul edilmir".
Söyüş söymək başqalarının qəlbinə düşmənçilik toxumu səpir və söyüş söyən şəxsə qarşı nifrət yaradır. Belə insan dost əvəzinə düşmənlərinin sayını artırır. Allah Rəsulu (s) buyurub: "İnsanlara söyüş söyməyin ki, düşmənçiliklərini qazanasınız". Söyüş söyməyin digər nəticələri arasında ruzinin və bərəkətin azalması, duanın qəbul olunmaması, cənnətdən məhrumiyyət və cəhənnəmə daxil olmaq var. Allah Rəsulundan (s) rəvayət edilmişdir ki, söyüş söyənə Cənnətə daxil olmaq haramdır.
Bu əxlaqi xəstəlikdən qurtulmaq üçün bu rəftarın səbəblərini məhv etməyə çalışmalı və üsyankar qəzəbi və şəhvəti ram edib onu tabe etməliyik. Yaxşı sözlər işlətməyə çalışmaq, gözəl sözlərdən istifadə etmək söyüş söymək xəstəliyini müalicə etmək üçün əməli üsuldur. Yaxşı danışmağa vərdiş etmək insanın psixikasından söyüş söyməyi çıxardır.
mənbə: iqna