Yaşlı valideynlər üçün xüsusi təlimatlar

 "İsra" surəsinin 23-dən 25-ə qədər olan ayələri ata-ana haqqında onların qocalığı ilə bağlı bir əmrdir ki, bu da qoca valideynlər üçün xüsusi mülahizələrin olması lazım olduğunu göstərir.

Qurani-Kərimdə "İsra" surəsinin 23-cü ayəsində yaşlı ata-ana ilə necə ünsiyyət qurmaq lazım olduğu bildirilir: "Və Rəbbin Ondan başqasına ibadət etməməyinizi və ata-anaya (öz valideyinlərinizə) yaxşılıq etməyinizi qəti hökm etdi. Əgər onlardan biri və ya hər ikisi sənin yanında qocalıq çağlarına yetişsələr (onların zəhmət yaxud sərt davranışları müqabilində narahatlığını büruzə vermə, hətta) onlara «uf» demə, üstlərinə qışqırma, kobud söz demə və onlara xoş söz de" (İsra, 23).

Valideynlərə qarşı hörmətli və xeyirxah rəftar hər yerdə zəruri olsa da, qocalıq yaşına çatmış, xüsusi fiziki və ruhi vəziyyəti olan valideynlərə xüsusi fikir verilməlidir. Çünki adətən qocalıqda güc azalır, insan sıxılır. Bəzən bəzi valideynlər bir az etirazçı olur və bəhanələr gətirir, onlarda bir az uşaq əxlaqı yarana bilər. Burada Qurani-Kərim bu ayədə uşaqlara xüsusi göstərişlər verir.

“Və qəza Rəbbukə” ifadəsi Allahın qəti hökmünə işarədir. Yəni Allah hökm edib, artıq iş bitib. “Qəza” və “Rəbb” birləşmələri Rəbbin rübubiyyətinin bunu tələb etdiyini göstərir. Bu, rübubiyyət məqamından və insanın tərbiyəsi və mükəmməlliyi üçün verilmiş bir əmr.

“Əlla təbudu illa iyyahu” ifadəsi göstərir ki, əgər bəndə böyümək və bəhrə vermək istəyirsə, bu, tövhid prinsipinə görədir və bu prinsip olmadan heç bir şey onun böyüməsinə səbəb ola bilməz. Ata-anaya yaxşılıq etməyin “Əlla təbudu illa iyyahu” ifadəsi ilə yan-yana gətirilməsi bu ilahi göstərişin əhəmiyyətini və ağırlığını göstərir. Bu həm də onu göstərir ki, həqiqi müvəhhid valideynlər üçün xidmətçi və xeyirxah olacaqdır. "Və bil validəyni ihsanən" ifadəsi qocalıqda ata-anaya xeyirxahlıq haqqında bütün əvvəlki məqamları vurğulayır və möhkəmləndirir.

Valideynlər qocalıq yaşına çatdıqda "imma yəbluğənnə indəkəl kibərə" ifadəsi övladın onlara qarşı vəzifələrinin ağırlaşmasına səbəb olur. Xüsusilə qocalıq və zəiflik onları bu gün güclənən övladlarının hörmətsizliyinə məruz qoyur. “İndəkə” sözü bunu çatdırır ki, valideynlər övladlarının kənarında qocalığa çatmalı və onlar valideynlərinin vəziyyətini diqqətlə izləməlidirlər. Ona görə də onları qocalar evinə yerləşdirmək Quran modelinə uyğun deyil.